Zelf Indonesische pindasaus maken met recepten van Bep Vuyk, Lonny Gerungan en anderen. Zowel hele eenvoudige als ook rijkere pindasauzen.
Zelf pindasaus maken
Geen Indonesische rijsttafel zonder pindasaus, of zoals de Indonesische mensen het noemen… katjangsaus. In dit artikel recepten voor eenvoudige pindasauzen, meer verfijnde pindasauzen en pindasauzen gemaakt met pinda’s (in plaats van pindakaas).
Indische mensen hebben mij uitgelegd dat een gado gado saus toch iets anders is dan een katjangsaus. Daarom kun je een recept voor gado-gadosaus vinden in mijn verhaaltje over gado-gado.
We beginnen met eenvoudige pindasauzen uit de oude boeken van Bep Vuyk, Lonny Gerungan en Ciska Cress. Met deze eenvoudige pindasauzen is niks mis mee. Zo gemaakt en je hebt er geen bijzondere ingrediënten voor nodig. Sterker nog, mijn ervaring is dat de authentieke Indonesische pindasauzen vaak tamelijk eenvoudig zijn en niet een waslijst aan ingrediënten hebben zoals de pindasauzen uit Maleisië en zeker Thailand.
We sluiten af met een rijke en meer verfijnde pindasaus van Lonny Gerungan en een recept om met pinda’s in plaats van pindakaas een pindasaus te maken.
Zeer eenvoudige pindasauzen, maar toch lekker
Allereerst twee heel eenvoudige pindasauzen. Eentje van Bep Vuyk en eentje van Ciska Cress. Ik merk dat ik het recept van Ciska Cress steeds vaker begin te maken. Ook erg lekker bij frites met saté.
Eenvoudige pindasaus I – Bep Vuyk
Als je de eenvoudige pindasaus I van Bep Vuyk volgens recept maakt dan heb je ruim 1/4 liter lekkere pindasaus. Ook al is het recept nog zo simpel, wat mij betreft is deze milde pindasaus helemaal goed. Dus als je even niet de juiste ingrediënten hebt voor de andere pindasauzen dan kun je deze gerust maken 🙂
Eenvoudige Pindasaus I – Bep Vuyk
Ingrediënten
- 1/2 pot pindakaas van 350 gram dus 175 gram pindakaas
- 2 tl sambal oelek
- 1 el ketjap manis
- 2 el azijn
- zout
- 100 – 150 ml water
Instructies
- Neem een klein steelpannetje en zet het op een matig vuur. Meng de pindakaas met het water in het pannetje en laat de pindasaus langzaam warm worden, roer af en toe een keer.
- Als de saus warm is laat die dan eerst even rustig wat indikken en voeg dan de sambal, ketjap en azijn toe.
- Waarschijnlijk moet er dan nog wat water bij, de saus moet de dikte van slasaus hebben. Ik kom meestal uit ergens op een kleine 150 ml (in totaal) uit. Proef en breng eventueel verder op smaak. Voor mij hoeft er niet echt zout bij, maar smaken verschillen.
- Ik kom meestal op ruim 250ml saus uit.
De katjangsaus van Ciska Cress
In de vorige eeuw waren er een aantal mensen die met hun kookboekjes de Indische kookkunst voor een groot publiek toegankelijk maakten. En daar was Ciska Cress er één van. In haar boekje De echte Indische Keuken onthult zij de recepten van haar grootmoeder en moeder die zij in de loop der jaren in schriften heeft genoteerd.
De recepten in dat boekje zijn zeer eenvoudig, maar iedere keer als ik iets uit dat boekje maak bevalt het me uitstekend. Zo ook haar katjangsaus voor saté. Met dit recept maak je ongeveer een halve liter pindasaus en dit is dus als je veel nodig hebt. Maar je kunt ook dit recept maken en dan een aantal bakjes vullen en invriezen, dat is wat ik doe. Dat gaat prima.
Er is één ding dat ik anders doe en dat is niet beginnen met een halve liter water. Het duurt namelijk best wel een tijdje tot je saus voldoende ingedikt is. Ik zou zeggen doe er twee deciliter water bij en kijk dan wat je vindt. Is de saus te dik dan wat meer water, is ie te dun dan even doorkoken.
Katjangsaus voor saté
Ingrediënten
- ½ liter water ik zou zeggen 2 dl water, zie Notities
- 175 gram pindakaas
- 2 dessertlepels ketjap manis
- ½-¾ dl azijn
Boemboes
- 2 tl sambal oelek
- 2 tl knoflookpoeder
- 2 tl suiker
- zout en peper naar smaak
Garnering
- gefruite uitjes
Instructies
- Meng de pindakaas met water en zit dit op het vuur. Voeg de boemboes toe en laat het geheel even borrelen. Voeg dan azijn en ketjapsaus toe en laat de saus ruim een kwartier indikken, Strooi als de saus klaar is er gefruite uitjes over.
Notities
Twee pindasauzen met iets meer werk
Voor onderstaande pindasauzen van Bep Vuyk en Lonny Gerungan moet je ook een ui en wat knoflook hakken. Daardoor krijg je een net wat rijkere smaak.
Eenvoudige pindasaus II van Bep Vuyk
En dan een tweede eenvoudige Indonesische pindasaus van Bep Vuyk. Ik maakte deze een keer toen ik nasi rames aan het maken was en is mij erg goed bevallen. De genoemde ingrediënten heb je eigenlijk altijd wel in huis en het resultaat is een zeer smaakvolle pindasaus, eigenlijk een tamelijk milde pindasaus die dus veel mensen zal aanspreken.
Eenvoudige Pindasaus II
Ingrediënten
- 1/2 pot pindakaas ik neem aan 175 gram pindakaas
- 3 el uien gesnipperd
- 1 teentje knoflook gesnipperd
- 1 tl sambal oelek
- 1 el ketjap manis
- 1 el keuken-tamarinde
- 1 el azijn
- zout
- water
Instructies
- Meng eerst de ui, knoflook en sambal tot een brij en meng er vervolgens de pindakaas, ketjap, tamarinde en azijn doorheen. Voeg dan lepelsgewijs het water toe. Breng op smaak met zout. De saus moet de dikte van slasaus hebben
Notities
Snelle katjangsaus van Lonny Gerungan
En dan een zogenaamde “snelle katjangsaus” van Lonny Gerungan (uit zijn boek De authentieke Indische Keuken). Hoe eenvoudig ook deze pindasaus ook is, ik vind hem erg lekker. Bijvoorbeeld als bijgerecht bij bami goreng. Ik heb hier overigens wat gebakken uitjes aan de pindasaus toegevoegd.
Begin met een kopje water, en kijk dan of er nog meer bij moet. En wat betreft het citroensap, eerst een theelepeltje en dan even proeven. En daarna nog een theelepeltje en weer proeven. Enne…alle ketjapsauzen zijn anders. Mogelijk dat je vindt dat er een of twee eetlepels bij moeten. Een pindasaus maken is toch vooral proeven!!
Snelle katjangsaus van Lonny Gerungan
Ingrediënten
- 1 middelgrote ui
- 2 teentjes knoflook
- 2 rode lomboks of 1 el sambal oelek
- 250 gram pindakaas
- 2 el ketjap manis
- tamarinde water of citroensap
- water
- zout
Instructies
- Maak een pasta van de ui, knoflook en lombok/sambal. Roer er de pindakaas, ketjap, tamarinde, zout naar smaak doorheen. Verdun de saus eventueel met een scheutje water. Verwarm de saus al roerend voor gebruik
Meer verfijnde Indonesische pindasaus
Deze meer verfijnde pindasaus van Lonny Gerungan uit zijn boek De authentieke Indische Keuken is een recept waar je de nodige ingrediënten voor in huis moet hebben. Wel erg lekker kan ik uit eigen ervaring zeggen 🙂
Saus Katjang – Indonesische Pindasaus
Ingrediënten
- 2 el olie
- 3 rode sjalotjes ragfijn gesneden
- 1/2 tl trassi bakar
- 1 teentje knoflook ragfijn gesneden
- 3 rawits (of 1 el sambal oelek) fijngesneden
- 1/2 tl sereh poeder
- 1/2 tl laospoeder
- 1 tl gemberpoeder
- 1 tl gemalen korianderzaad
- 1/2 tl gemalen komijnzaad
- 250 gram pindakaas met stukjes noot
- 250 ml water
- 3 limoenblaadjes
- 2-3 el ketjap manis
- limoensap of anders citroensap
- zout
Instructies
- Snijd alles fijn en stamp dan eerst de sjalotjes, knoflook, rawits en trassi in een vijzel fijn en maak er een pasta van.
- Verhit olie in een sauspan en fruit de gemaakte boemboe daarin gedurende 5 minuten. Voeg dan sereh, laospoeder, gemberpoeder, gemalen koriander en gemalen komijn toe en bak dan een minuutje mee. Voeg dan de pindakaas toe en bak die ook een minuutje mee. Voeg dan 250 ml water toe en breng langzaam aan de kook.
- Voeg dan de limoenblaadjes toe, zet het vuur laag en laat de saus een half uur afgedekt pruttelen.
- Voeg dan de ketjap toe en roer nog eens goed door. Voeg eventueel wat heet water toe en breng op smaak met zout en citroensap. Wel opletten met het citroensap, het wordt snel te zuur.
Notities
Indonesische pindasaus van pinda’s
Omdat ik niet altijd terug wil vallen op diezelfde Nederlandse boeken over de Indonesische keuken ben ik ook maar eens wat boeken van anderen aan het kopen. Onderstaand recept van Sri Owen is uit haar boek Indonesian Food. Zij maakt pindasaus van rauwe pinda’s. En in plaats van ketjap manis gebruikt zij donkere sojasaus en palmsuiker.
Indonesische Sambal Katjang saus
Ingrediënten
- 120 ml pinda olie
- 225 gram rauwe pinda's
- 4 sjaloltes (ik denk die kleine rode) fijngesneden
- 2 knoflooktenen fijngehakt
- klein stukje trassi
- 1/2 tl rood chilipoeder
- 1 el donkere sojasaus
- 1/2 tl gula dwaja (palmsuiker)
- 450 ml water
- 1 el tamarinde water (of citroensap)
- zout naar smaak
Instructies
- Verhit de olie in je wok of pan en roerbak de pinda's 4 minuten. Schep de pinda's dan met een schuimspaan uit de pan en leg ze in een vergiet met keukenpapier erin. Als de pinda's zijn afgekoeld kun je ze met een keukenmachine fijnmalen.
- Gooi de olie weg – behalve één eetlepel.
- Wrijf de sjalotjesui, knoflook, trassi en een beetje zout tot een brij en fruit deze boemboe in de olie tot de sjalotjes geel zijn. Voeg dan de sojasaus, chilipoeder, suiker en het water toe en breng aan de kook. Voeg dan ook de gemalen pinda's toe. Laat de saus een kleine 10 minuten pruttelen op lager vuur.
- Doe er dan het tamarinde water en proef. Breng de saus eventueel nog wat op smaak met wat zout, suiker of tamarinde water. Maar pas op met zout want donkere sojasaus is al erg zout. Als de saus goed is en dik genoeg zet het vuur dan uit.
- Je kunt de saus wel bijna een week in de koelkast bewaren.
3 comments
Beste Jan,
Veel dank voor het delen van deze pindasaus recepten. Ik krijg er trek van. Ik heb wel een drietal vragen:
1) Welke pindakaas (merk/type) vind jij het meest geschikt om te gebruiken in een pindasaus recept?
2) Welk pindasaus recept vind jij zelf het lekkerste van de 6 recepten (of mogelijk zelfs 7 recepten, zie volgende vraag)?
3) Bij het laatste recept van Sri Owen schrijf je “Toen ik dit recept gelezen had ben ik bovenstaand recept van Bep Vuyk eens wat gaan aanpassen en ik vind het nu super”. Welk recept van Bep Vuyk heb je aangepast (ik neem aan nr. II) en hoe heb je Bep Vuyks recept precies aangepast waardoor je haar recept nu super vindt? Oftewel (als ik zo vrij mag zijn): hoe luidt jouw aangepaste recept van Bep Vuyk?
Hartelijk dank en vriendelijke groet,
Fred
Dag Fred,
ik heb altijd Calvé pindakaas met nootjes. Dat ben ik van kleins af aan gewend.
Ik heb er eigenlijk meerdere recepten neergezet zodat je afhankelijk van wat je in huis hebt of hoeveel tijd je er aan wilt besteden een keuze hebt.
De saus Katjang van Lonny Gerungan vind ik denk ik de lekkerste, maar in de praktijk maak ik de laatste tijd steeds vaker de pindasaus van Ciska Cress. Die saus smaakt me ook goed en is heel makkelijk te maken.
Ik heb nu mijn verhaaltje een beetje aangepast zodat het duidelijker dat je het heel eenvoudig kunt houden of er meer tijd en meer ingrediënten in kunt stoppen en dan een rijkere saus krijgt.
Ik heb die opmerking bij het recept van Siri Owens weggehaald want ik ben het vergeten wat ik destijds bedoelde.
Dank voor jouw antwoorden, Jan. Ik begin met de pindasaus van Ciska.